De paardensport is een veelzijdige sport dat onderverdeeld is in verschillende disciplines. Elk paard heeft weer zijn eigen talent en de een is beter in de ene discipline dan in de ander. Dit geldt meestal ook voor de ruiter. Eén discipline in de paardensport heet mennen, maar wat is mennen nou eigenlijk precies? In dit artikel kom je erachter!
In dit artikel:
De geschiedenis van mennen
Toen de koetsen werden vervangen door mechanisch vervoer, werden tegelijk ook gelijk de routes opgeheven. Een groep Engelse ruiters besloten om het toch voort te zetten, ookal waren de routes opgeheven, door samen met hun vierspannen oude routes te gaan rijden.
Deze routes verliepen anders dan normaal. Het vertrek van de koetsen was vanaf het postkantoor in Londen. Daar werden de paarden, het tuig en de koetsen geïnspecteerd voordat ze weggingen. De controle was er vooral vanwege dat er niks mocht gebeuren onderweg.
Tijdens de rit reden de Engelse ruiters over verschillende ondergronden. Zo werd er bijvoorbeeld over heuvelachtige terreingereden en over vlakke wegen. Onderweg was het mogelijk om wegversperringen tegen te komen, bijvoorbeeld een omgevallen boom of een ingestorte brug. De obstakels moesten worden ‘opgelost’ om de route verder te kunnen afleggen.
Hoe werkt mennen?
Mennen is een discipline in de paardensport waarbij paarden in een enkelspan, dubbelspan, tandem of vierspan lopen. De bestuurder die de paarden lijdt wordt ook wel een koetsier genoemd (of een menner), deze persoon neemt rechts plaats op het bok van de koets. Het is mogelijk om een examen af te leggen voor een koetsier bewijs. Ook is het mogelijk om een hulpkoetsier te hebben. Dit wordt meestal de ‘groom’ genoemd. Een hulpkoetsier helpt met het paardentuig en de paarden controleren.
Eisen aan het mennen
Er zijn vier verschillende manieren hoe je kan mennen. Dat hangt ook weer af van hoeveel paarden je voor de koets, of menwagen, hebt staan. Hieronder staan ze alle vier uitgeschreven:
Enkelspan
Bij een enkelspan staat er één paard voor de wagen, koets of slee. Meestal worden enkelspannen gebruikt voor recreatief rijden, de mensport, aangespannen sport, mendurance, ringsteken of commercieel.
Tweespannen
Een tweespan wordt ook wel een dubbelspan genoemd. Met een tweespan, of dubbelspan, staan er twee trekdieren voor de wagen. Met een tweespanwagen heb je meestal een extra streng tussen de paarden in. Hierdoor lopen de paarden elkaar niet in de weg en weten ze hun plek.
Vierspan
Bij een vierspan zijn er vier paarden aanwezig. De paarden lopen twee aan twee. Maar het is ook mogelijk om alle vier de paarden naast elkaar te hebben, dit werd vroeger vaak gedaan. De voorste twee paarden worden door de menner geleid en de achterste twee doen het meeste trekwerk.
Tandem
Een tandem is heel wat anders dan een enkelspan, tweespan en een vierspan. Bij een tandem lopen de paarden namelijk voor elkaar. Het gaat hierbij om twee paarden die achter elkaar zijn ingespannen.
Het ontstaan van de tandem komt voort van vroeger. Men ging vroeger met een rijtuig op jacht en als ze op de bestemming waren aangekomen gingen ze per paard verder om te jagen. Voor het jagen werd het voorste paard gebruikt, dit was het makkelijkst om uit te spannen en onder het zadel te nemen.
Disciplines tijdens het mennen
De mensport bestaat uit drie onderdelen. De onderdelen zijn een dressuurproef, een marathon en vaardigheid. Hieronder staan alle onderdelen uitgeschreven:
Dressuur
Het eerste onderdeel van de mensport is dressuur. Bij dit onderdeel moet de menner, ofwel de koetsier, aantonen door verschillende oefeningen te doen dat het paard goed getraind is en naar de hulpen luistert. Je rijdt de proef in een piste van minimaal 40 x 80 meter, dit kan in een binnenbak of buitenbak.
Je wordt beoordeeld op basis van harmonie, regelmatigheid en de samenwerking tussen de paarden onderling. Het is dus de bedoeling om de oefeningen zo vloeiend mogelijk te rijden. Er zijn twee of drie juryleden aanwezig om te beoordelen met cijfers van 1 tot 10.
Marathon
Het niveau dat je rijdt bij een marathon is erg belangrijk om de onderdelen te bepalen. Meestal bestaan de onderdelen uit stap-, draf- en het hindernissentraject. De bedoeling van een marathon is om een spectaculaire tijd te zetten terwijl je over een parcours gaat met hindernissen, water en steile heuvels.
Tijdens een marathon is het belangrijk dat je paard een goede conditie en uithoudingsvermogen heeft. Ook is de stuurmanskunst van de menner erg belangrijk. De helper van de menner, de groom, neemt plaats achterop het rijtuig en zorgt ervoor dat de menkar in evenwicht blijft door zijn gewicht te verplaatsen. Ook helpt de groom de menner met het onthouden van de route.
Als je de tijd overschrijdt krijg je 0,2 strafpunten per seconde. Niet alleen als je te langzaam bent maar ook als je te snel bent krijg je deze strafpunten. Marathon wedstijden kunnen gereden worden in de klasse L (licht), M (midden) of Z (zwaar).
Vaardigheid
Als laatste heb je de vaardigheidsproef. Hierbij moeten paard en ruiter met de menkar een parcours afleggen. In het parcours zijn kegels geplaatst waar balletjes op liggen. Het is de bedoeling om te voorkomen dat deze kegels omver worden gereden en de balletjes eraf liggen.
Het grootste doel van de vaardigheidsproef is dat het een soort gehoorzaamheidstest is van het paard en de stuurmanskunst van de menner. Ook heb je er een goede concentratie voor nodig, want er is een bepaalde volgorde waar je je aan moet houden.
Het totale parcours moet binnen een bepaalde tijd worden afgelegd, en voor een overschrijding van deze tijd krijg je 0,5 strafpunten per seconde. Net als bij de marathon kan je vaardigheidswedstrijden rijden in de klasse L (licht), M (midden) en Z (zwaar).
Het tuig tijdens het mennen
Tijdens het mennen heb je natuurlijk ook tuig nodig. Hieronder zijn de vier belangrijkste onderdelen van het tuig uitgelegd.
Borsttuig
Een borsttuig gaat om de borst van een paard heen, ook neemt hij een plaats voor de schoft in beslag. Aan een borsttuig zit een borstriem. De dikte van deze riem verschilt, hoe zwaarder de last des te breder het leer van de borstriem zou moeten zijn. Het maximum van de borstriem is 12 centimeter. Aan de borstriem vast zitten strengen. Door de strengen zit de zweng vast aan het borsttuig.
Vlak voor de schoft van het paard zit de draagriem, ook dit onderdeel hoort nog bij het borsttuig. De borstriem en draagriem zitten vast aan elkaar doormiddel van een halsriem en een stopriem. De stopriem ligt goed als je een vlakke hand tussen de hals van het paard en de riem past.
Zweng
De zweng is een onderdeel van het rijtuig. Het is bevestigd aan de voorkant en is erg bewegelijk. Dit moet ook wel anders kan het paard zicht niet draaien. De strengen van het borsttuig zitten vast een de zweng zodat het paard en de wagen één zijn.
Broek
De broek is een leren riem die achter het paard omloopt. Doormiddel van een kruisriem blijft de broek op zijn plek. De reden van de broek is omdat het voorkomt dat bij afdaling de hakken van de kar tegen het paard aankomt. Als je een wagen hebt die niet kan remmen is dit onderdeel erg belangrijk!
Door de broekriemen zit het gevestigd aan de rest van het rijtuig. Deze worden namelijk vastgemaakt aan het lamoen.
Leidsels
Met leidsels kan een menner het paard besturen. De leidsels moeten van goede kwaliteit zijn vanwege dat je best een afstand hebt van menner tot paard. Ook is het handig om een pinkriempje te hebben. Als het namelijk toch gebeurt dat de leidsels uit je handen vallen heb je het alsnog om je pink zitten.
Andere richtingen van mennen
Naast de disciplines die je net hebt gereden zijn er ook nog andere richtingen van het mennen die je op kan gaan. Dit zijn namelijk mendurance, aangespannen sport of de drafsport.
Mendurance
Bij mendurance is het de bedoeling om een route te rijden met een lengte van 20 tot maximaal 100 kilometer. De routes hebben een tijd waarin het gereden moet worden. Hoewel de tijd staat het welzijn van het paard voorop, daarom worden de paarden voor, tijdens en na de wedstrijd door een dierenarts gecontroleerd. Bij mendurance zijn er bijna dezelfde regels als bij endurance.
Voor mendurance heb je minimumleeftijden. Voor een enkelspan pony moet je acht jaar zijn, voor een tweespan pony tien jaar, voor een enkelspan paard ook tien jaar en voor een tweespan paard twaalf jaar. Wel moet de groom achttien jaar of ouder zijn om mee te kunnen doen. Deelnemers mogen meedoen aan Jeugdrubriek tot en met het jaar waarin hij 18 wordt.
Aangespannen sport
Bij de aangespannen sport is het de bedoeling om tijdens de draf de benen van het paard hoog genoeg op te tillen terwijl de achterbenen veel kracht zetten. Tijdens zo een show wordt er beoordeeld op of de paarden als één geheel optreden en de mate van gelijkheid van kleur, type en bouw.
Aangespannen sport is weer onderverdeeld in drie disciplines. Deze disciplines zijn: Tuigpaarden KWPN, Tuigpaarden Fries en Hackney’s. Bij de Friese tuigpaarden wordt er gekeken of het type paarden in voldoende mate van het Friese ras zijn. Bij de Hackney wordt er gekeken of ze ‘flitsend’ zijn.
Drafsport
De drafsport is weer een hele andere vorm van de paardensport. De wedstrijden worden, inplaats van een menkar, met een sulky gereden. Dit is meer een karretje dan een wagen. Er bestaan verschillende sulky’s, zo heb je de wedstrijdsulky, de Amerikaanse sulky, de Modefight en de Langshaft.
Het paard voor de sulky is meestal een goed getrainde draver. Als de draver tijdens de wedstrijd overgaat van draf naar galop word je gediskwalificeerd. Je kan winnen door als eerste, zonder gediskwalificeerd te worden, de finish bereikt. Als er een neuslengte verschil tussen de nummers één en twee zitten wordt er gekeken naar de finishfoto.
Conclusie: Wat is mennen?
Bij mennen worden dus de paarden ingespannen voor een menwagen. De menner neemt rechts op het bok plaatst terwijl de groom achterop de wagen in balans houdt. Voor menwedstrijden kan je kiezen uit dressuur, een marathon of een vaardigdigheidsproef. Voor mennen heb je ook een apart tuig nodig.
We zijn erg benieuwd om te horen naar jouw ervaring als het aankomt op mennen. Ook als je verder nog tips hebt, laat dat dan gerust weten. We lezen jouw reactie graag tegemoet!
Hoeveel sterren geef jij dit artikel?
